In België is op 73-jarige leeftijd Jean-Pierre van Rossem overleden. De oud-politicus was eind jaren tachtig met zijn investeringsfonds Moneytron betrokken bij het Onyx Formule 1-team.

Redacteur Peter Klanke schreef voor het boek Grand Prix Retro een korte biografie over de opmerkelijke Van Rossem:

Eind jaren negentig is Jean-Pierre van Rossem met zijn lange grijze haar en dito ringbaardje een opvallende verschijning op de Formule 1-paddock. De aanwezigheid van de kleurrijke en controversiële Belg als teameigenaar van Moneytron Onyx is slechts van korte duur. Na iets meer dan een seizoen is Van Rossem alweer van het toneel verdwenen.

Van Rossem geniet in die dagen vooral bekendheid als beursgoeroe. Hij heeft een beleggingssysteem ontwikkeld waarmee hij, volgens eigen zeggen, het kapitalisme te slim af is. Met zijn bedrijf Moneytron stelt hij zijn beleggers eindeloze winsten in het vooruitzicht. Van Rossem heeft een methode ontwikkeld waarmee hij de beurshandel kan voorspellen. De vermeende onfeilbaarheid van het systeem en het charisma van de Belg brengen enorm veel geld in het laatje. Zijn vermogen groeit naar het astronomische bedrag van bijna 800 miljoen dollar. De Belg is niet te beroerd om zijn rijkdom te laten zien: hij bezit tientallen Ferrari’s, twee Falcon-jets, een jacht met 89 man personeel en dus ook een Formule 1-renstal.

Van Rossem, die in het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog wordt geboren in Antwerpen, studeert handelswetenschappen aan de Universiteit van Gent. Met zijn afstudeerscriptie ‘De omloopsnelheid van het geld’ wint hij een prijs van de Internationale Jaarbeurs van Vlaanderen. Dit stelt hem in staat econometrie te studeren aan de Wharton School of Economics in de Verenigde Staten, waar Nobelprijswinnaar Lawrence Robert Klein college geeft.

Tijdens zijn verblijf raakt Van Rossem verslaafd. Als hij na vijftien maanden terugkeert naar België geeft hij bijles aan studenten met rijke ouders. Ook schrijft hij, volgens eigen zeggen, tegen betaling tientallen afstudeerscripties en doctoraatsverhandelingen voor zijn studenten.

Gebruik van verdovende middelen brengen Van Rossem in de jaren zeventig naar de rand van de afgrond. Hij wordt veroordeeld voor valsheid in geschrifte. In de gevangenis kickt hij af en na zijn vrijlating ontwikkelt Van Rossem het Moneytron-computerprogramma. De belofte van megawinsten lokt meer en meer nieuwe klanten. Miljoenen worden geïnvesteerd. Niet alleen de rijken der aarde – zelfs het Belgische koningshuis doet mee – maar ook gewone burgers investeren hun geld in de hoop meer rijkdom te vergaren.

Het ‘geniale’ systeem blijkt toch iets minder vernuftig in elkaar te zitten. Het is pure zwendel. Van Rossem betaalt zijn beleggers namelijk met de inbreng van nieuwe investeerders. Hierdoor heeft de Belg steeds meer geld nodig en zoekt hij zijn heil in de Formule 1. Hoewel hij weinig opheeft met de racerij, zorgt de koningsklasse van de autosport wel voor enorme naamsbekendheid en dus nieuwe beleggers.

Van Rossem wordt door de Belgische coureur Bertrand Gachot als sponsor gestrikt en hij komt terecht bij het kleine team van Onyx Grand Prix. De renstal, in 1978 opgericht door Mike Earle en Greg Field, is in de beginjaren actief in de Formule 2, maar de ambities van het duo reiken verder. Formule 1 is het doel, maar de plannen worden in 1982 in de ijskast gezet als de beoogde coureur, Riccardo Paletti, om het leven komt tijdens de Grand Prix van Canada. Na successen in de Formule 2 en de opvolger Formule 3000 wordt eind jaren tachtig dankzij de financiële middelen van Paul Shakespeare alsnog de stap naar de Formule 1 gezet.

Als Van Rossem zijn Moneytron-systeem op de renstal loslaat vervijfvoudigt in drie weken zijn sponsorkapitaal. Hij besluit zich in te kopen, neemt het aandelenpakket van Shakespeare over en de renstal wordt omgedoopt tot Moneytron Onyx. De stal kent een moeilijk eerste jaar in de Formule 1. De ORE-1 met Ford-motor is pas vlak voor de eerste race gereed. Het duurt tot de vierde Grand Prix voordat Stefan Johansson de pre-kwalificatie overleeft, Gachot moet nog drie races langer wachten. Ondanks de moeizame start komt de renstal een enkele keer verrassend uit de hoek, met een derde plaats van Johansson in Portugal als absoluut hoogtepunt.

Van Rossem is allesbehalve een diplomaat. Als een spreekwoordelijke olifant dendert hij door de porseleinkast. Hij beschimpt officials en krijgt het aan de stok met coureur Gachot. Van Rossem verwijt hem meer naast de baan dan op de baan te bivakkeren. Gachot voelt zich niet gesteund door het team en klaagt over een gebrek aan testwerk. Van Rossem stelt de kritiek niet op prijs en vervangt zijn landgenoot door J.J. Letho.

De vooruitzichten voor het tweede seizoen zien er prima uit als Porsche een motor wil bouwen voor de renstal. De ambities van Van Rossem kennen geen grenzen. Hij wil zelfs Alain Prost, op dat moment drievoudig wereldkampioen, verleiden te tekenen voor Moneytron Onyx. Er komt echter niets van de mooie plannen terecht. Prost kiest voor Ferrari en de deal met Porsche ketst op het laatste moment af. De Duitsers hebben een probleem met de persoon Van Rossem. De Belg, die toch al baalt van de hoge kosten, haakt definitief af en besluit zijn aandelen te verkopen.

De aandelen worden overgekocht door Peter Monteverdi, de nieuwe eigenaar van het team. Die wordt vervolgens geconfronteerd met de financiële puinhopen en slecht onderhouden auto’s. Na de Hongaarse Grand Prix in 1990 is het over en sluiten voor de renstal.

Na het korte Formule 1-avontuur zit Van Rossem niet lang stil. Hij richt de anarchistisch-libertijnse protestpartij ROSSEM op. De naam van de partij staat voor ‘Radicale Omvormers en Sociale Strijders voor een Eerlijker Maatschappij’. Met de slogan ‘Geen gezwijn, stem libertijn’ behaalt de partij tijdens de Belgische verkiezingen tot ieders verbazing vier zetels.

Voordat Van Rossem zitting kan nemen in het parlement belandt hij opnieuw in het gevang. Hij wordt tot vijf jaar veroordeeld voor fraude. In zijn cel stort hij zich weer op het schrijverschap. Zijn oeuvre bevat niet alleen non-fictie over onder meer economie, maar ook romans. De Dag van de Nachtschade is één van zijn bekendste werken.

Als Van Rossem na zijn vrijlating zitting neemt in het parlement zorgt hij voor grote opschudding door tijdens de eedaflegging van Koning Albert II te roepen: ‘Vive la Republique d’Europe’. Hij wordt bestraffend toegesproken door de Senaatsvoorzitter. De partij is geen lang leven beschoren. ROSSEM valt uit elkaar wegens meningsverschillen tussen de partijleden.

Het blijft daarna lange tijd stil rondom Van Rossem. Rond de eeuwwisseling keert hij weer terug in de openbaarheid. Hij doet mee aan de Vlaamse versie van Big Brother VIPS en schermt met het idee een wielerploeg op te zetten waarin Frank Vandenbroucke moet gaan fietsen. Het wordt – uiteraard – niks.